اقتصاد بازار چیست و چگونه کار می کند؟
اقتصاد بازار چیست؟
اقتصاد بازار یک سیستم اقتصادی است که در آن تصمیمات اقتصادی و قیمت گذاری کالاها و خدمات توسط تعاملات تک تک شهروندان و مشاغل یک کشور هدایت می شود. ممکن است برخی مداخله دولت یا برنامه ریزی مرکزی وجود داشته باشد، اما معمولاً این اصطلاح به اقتصادی اشاره دارد که به طور کلی بیشتر بازار محور است.
نکات طلایی
- در اقتصاد بازار، اکثر تصمیمگیریهای اقتصادی از طریق معاملات داوطلبانه و بر اساس قوانین عرضه و تقاضا انجام میشود.
- اقتصاد بازار به کارآفرینان این آزادی را میدهد تا با ایجاد خروجیهایی که ارزش بیشتری نسبت به ورودیهایی دارند که مصرف میکنند، به دنبال سود باشند و در صورت عدم موفقیت، آزادانه شکست بخورند و از کار خارج شوند.
- اقتصاددانان به طور کلی موافق هستند که اقتصادهای بازارمحور نتایج اقتصادی بهتری تولید می کنند، اما در مورد تعادل دقیق بین بازارها و برنامه ریزی مرکزی که برای رفاه بلندمدت یک کشور بهترین است، تفاوت دارند.
شناخت اقتصاد بازار
مبنای نظری اقتصاد بازار توسط اقتصاددانان کلاسیک مانند آدام اسمیت، دیوید ریکاردو و ژان باپتیست سی ایجاد شد. این حامیان بازار آزاد لیبرال کلاسیک معتقد بودند که «دست نامرئی» انگیزه سود و انگیزههای بازار عموماً تصمیمات اقتصادی را نسبت به برنامهریزی دولت برای اقتصاد به سمت مسیرهای مولدتر و کارآمدتر هدایت میکند. آنها معتقد بودند که مداخله دولت اغلب منجر به ناکارآمدی اقتصادی می شود که در واقع وضعیت مردم را بدتر می کند.
تئوری بازار
اقتصادهای بازار با استفاده از نیروهای عرضه و تقاضا برای تعیین قیمت ها و مقادیر مناسب برای اکثر کالاها و خدمات در اقتصاد کار می کنند. کارآفرینان عوامل تولید (زمین، نیروی کار و سرمایه) را کنترل می کنند و آنها را با همکاری کارگران و حامیان مالی ترکیب می کنند تا کالاها و خدماتی را برای مصرف کنندگان یا سایر مشاغل تولید کنند. خریداران و فروشندگان بر اساس ترجیحات مصرف کنندگان برای کالاهای مختلف و درآمدهایی که کسب و کارها می خواهند از سرمایه گذاری های خود کسب کنند، داوطلبانه در مورد شرایط این معاملات توافق می کنند. تخصیص منابع توسط کارآفرینان در کسبوکارهای مختلف و فرآیندهای تولید، با سودی که آنها امیدوارند از طریق تولید خروجی به دست آورند تعیین میشود که مشتریانشان ارزش بیشتری نسبت به آنچه کارآفرینان برای ورودیها پرداخت کردهاند، به دست آورند. کارآفرینانی که این کار را با موفقیت انجام میدهند، با سودهایی پاداش میگیرند که میتوانند دوباره در کسبوکار آینده سرمایهگذاری کنند، و آنهایی که موفق به انجام این کار نمیشوند یا یاد میگیرند در طول زمان پیشرفت کنند یا از کار خارج میشوند.
اقتصادهای بازار مدرن
هر اقتصاد در دنیای مدرن در جایی در امتداد زنجیرهای قرار میگیرد که از بازار خالص تا کاملاً برنامهریزی شده است. اکثر کشورهای توسعه یافته از نظر فنی دارای اقتصادهای مختلط هستند، زیرا آنها بازارهای آزاد را با برخی دخالت های دولت ترکیب می کنند. با این حال، اغلب گفته میشود که آنها دارای اقتصاد بازار هستند زیرا به نیروهای بازار اجازه میدهند تا اکثریت عظیمی از فعالیتها را هدایت کنند، و معمولاً تنها در حدی که برای ایجاد ثبات لازم است در مداخله دولت شرکت میکنند.
اقتصادهای بازار همچنان ممکن است در برخی از مداخلات دولت مانند تعیین قیمت، صدور مجوز، سهمیه بندی و یارانه های صنعتی شرکت کنند. معمولاً، اقتصادهای بازار از تولید دولتی کالاهای عمومی، اغلب به عنوان یک انحصار دولتی استفاده می کنند. اما به طور کلی، اقتصادهای بازار با تصمیم گیری اقتصادی غیرمتمرکز توسط خریداران و فروشندگانی که تجارت روزمره را انجام می دهند مشخص می شود. به طور خاص، اقتصادهای بازار را می توان با داشتن بازارهای عملکردی برای کنترل شرکت ها متمایز کرد که امکان انتقال و سازماندهی مجدد ابزار اقتصادی تولید را در بین کارآفرینان فراهم می کند.
اگرچه اقتصاد بازار به وضوح سیستم انتخابی محبوب است، بحث قابل توجهی در مورد میزان مداخله دولت برای عملیات اقتصادی کارآمد در نظر گرفته شده است. اقتصاددانان عمدتاً بر این باورند که اقتصادهای بازار محور بیشتر در تولید ثروت، رشد اقتصادی و افزایش استانداردهای زندگی نسبتاً موفق خواهند بود، اما اغلب در حوزه دقیق، مقیاس و نقشهای خاص مداخله دولت که لزوماً برای تأمین حقوق اساسی و نهادی است، متفاوت هستند. چارچوبی که ممکن است بازارها برای عملکرد خوب به آن نیاز داشته باشند.
درباره امیر باقری
امیر باقری کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مدیریت مالی از دانشگاه علامه طباطبایی به اتمام رسانده است و بیش از 10 سال تجربه حضور در نهادهای مالی را دارد.
نوشتههای بیشتر از امیر باقری
دیدگاهتان را بنویسید